بررسی علل هیپرپیگمانتسیون یا تیرگی های پوستی
همهی ما پوست صاف و یکدست را میپسندیم و دوست نداریم پوستمان لک داشته باشد. برخی از انواع لکه های پوستی، ژنتیکیاند و برخی دیگر هورمونی؛ دستهای از لکها نیز به دلیل عوامل محیطی ایجاد میشوند. در ادامه این مطلب سایت دکتر مهدی سبکتکین – لیزر جای جوش در تهران علل هیپرپیگمانتسیون یا تیرگی های پوستی را مورد بررسی قرار می دهیم.
تعریف هیپرپیگمانتاسیون
تیرگی پوست یا هیپرپیگمانتاسیون (لکه های پوستی)، لکههایی است که رنگ آن نسبت به پوست اطرافش، تیرهتر است. لکههای پوستی (هیپرپیگمانتاسیون) ممکن است تمام بدن را درگیر کند. این عارضه معمولاً خطرناک نیست، اما ممکن است نشانهی یک بیماری دیگر باشد.
دلایل ایجاد هیپرپیگمانتاسیون
تغییر رنگ پوست هنگامی رخ میدهد که بدن، ملانین بیش از حد میسازد. ملانین رنگدانهای است که به طور معمول در پوست وجود دارد. تجمع ملانین در یک ناحیه، رنگ پوست را تیره میکند، این مسئله در تمام نژادها رخ می دهد. ملاسما(یکی از انواع هیپرپیگمانتاسیون) افزایش رنگدانههای پوستی است و بیشتر در افرادی ایجاد میشود که پوست تیرهتری دارند. این عارضه بیشتر در سطوحی از پوست ایجاد میشود که در معرض آفتاب بودهاند.
انواع مختلف هیپرپیگمانتاسیون
اختلال افزایش رنگدانه های پوست (هیپرپیگمانتاسیون) انواع مختلفی دارد، از جمله:
ملاسما
به باور متخصصان و تحقیقات انجام شده، ملاسما ناشی از تغییرات هورمونی است (مثلاً تغییراتی که در دوران بارداری یا بر اثر مصرف قرصهای ضد بارداری ایجاد میشوند) همچنین، ممکن است نشانی از یک عارضهی خاص باشد، (مانند «لکه های شیر قهوه» لکه های پوستی مادرزادیکه قهوهای روشن یا تیره اند.) هیپرپیگمانتاسیون ممکن است در هر ناحیه ای از بدن ایجاد شود، اما بیشتر روی شکم و صورت ظاهر میشود.
لکهای ناشی از آفتاب
لک های ناشی از آفتاب یکی از عوارض پوستی رایج هستند. به اینها لکه های کبدی یا لکه های پیری ناشی از خورشید هم می گویند. لک های خورشیدی در طی زمان، بر اثر مواجهه ی طولانی مدت و بیش از حد با آفتاب ایجاد می شوند. در حقیقت، قرار گرفتن در معرض آفتاب یکی از شایع ترین دلایل تیره شدن پوست است.
ملانین پوست، انرژی اشعهی فرابنفش خورشید را جذب میکند تا در تابش آفتاب از پوست محافظت کند. در واقع، ملانین روشی طبیعی، برای محافظت از پوست است. این فرآیند ممکن است قسمت هایی از پوست را که از قبل دچار هیپرپیگمانتاسیون بوده را نیز، تیره کند. به طور کلی، لکهای خورشیدی در قسمتهایی از پوست ایجاد میشود که بیشتر در در معرض آفتاب هستند، مانند دست و صورت.
هیپرپیگمانتاسیون بعد از التهاب
این لکها بر اثر آسیب یا جراحت پوستی ایجاد میشوند. تیرگی پوست، در برخی موارد موقتی است، مانند تیرگی پوست در دوران بارداری یا هنگام استفاده از قرص های ضد بارداری. در برخی موارد، (نه همه ی موارد) لکه های پوستی را با کمک دارو یا لیزر درمان می کنند. انواع دیگر لک ها را نیز با تغییر دارو یا تغییرات هورمونی از بین می برند.تیره شدن پوست نشانه ی یک بیماری خطرناک و مرگبار نیست. با این حال، در برخی موارد نشانی از یک اختلال است که به درمان نیاز دارد.
در موارد زیر حتماً باید به فکر درمان باشید و به پزشک مراجعه کنید:
- اگر به طور همزمان، علاوه بر ابتلا به تیرگی پوست، دچار خستگی، بی اشتهایی یا افسردگی ناگهانی هستید.
- چنانچه لک های تیره در دهان یا غشاهای مخاطی شما ایجاد شده اند.
- اگر همزمان با بروز لک های تیره دچار اسهال یا یبوست هستید.
علائم دیگری که ممکن است با هیپرپیگمانتاسیون دیده شود
تیرگی پوست ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشد. با توجه به بیماری زمینه ای، اختلال یا هر بیماری دیگر این علائم متفاوتند. شرایطی که به طور مداوم روی پوست تأثیر میگذارند ممکن است سیستمهای دیگر بدن را نیز درگیر کنند.
تیرگی پوست ممکن است با علائم دیگری همراه شود که روی پوست تأثیر میگذارند، از جمله:
- احساس سوزش (در مواردی که پوست در معرض مواد شیمیایی بوده و به آن واکنش نشان می دهد)
- پوسته پوسته شدن، لایه لایه شدن (در برخی موارد)
- خارش پوست
- قرمزی، گرمی یا تورم
علائم خبر دهنده از یک مشکل جدی
در برخی موارد، لکه های پوستی با علائمی همراه می شوند که ممکن است نشانه ی یک مشکل یا بیماری جدی باشد. در این موارد، مشکل باید توسط متخصص بررسی شود. اگر قسمت هایی از پوستتان تیره شده و همزمان، علائم خطرناک زیر را دارید، به سرعت نزد پزشک بروید:
- یبوست
- افسردگی یا تحریک پذیری و تغییر خلق و خو
- اسهال
- ادرار بیش از حد و عطش
- خستگی
- نوسانات فشار خون
- درد مفاصل
- بی اشتهایی یا کاهش وزن غیرمنتظره ای که با افزایش اشتها همراه است
- قاعدگی نامنظم و کاهش میل جنسی
- درد در سمت راست بالای شکم
دلایل ژنتیکی هیپرپیگمانتاسیون
تیرگی پوست ممکن است بر اثر اختلالات مادرزادی یا ژنتیکی ایجاد شود از جمله:
- آکانتوز نیگریکانس (Acanthosis nigricans)( نوعی مشکل پوستی که طی آن پوست قسمت هایی مانند زیر بغل، کشاله ی ران و گردن ضخیم و تیره می شود.
- اینکانتیننتا پیگمنتی (incontinenta pigmenti)(یک ناهنجاری نادر است که با تظاهرات عصبی، پوستی، چشمی و دندانی همراه است و بیشتر در زنان دیده می شود.)
- نوروفیبروماتوز (لک های شیر قهوه، که لکه های روشن یا قهوه ای تیره روی پوست هستند که از بدو تولد وجود دارند)
- گزرودرما پیگمنتوزوم (Xeroderma pigmentosum) (اختلال ژنتیکی ترمیم DNA )
دلایل هورمونی هیپرپیگمانتاسیون
تیرگی پوست ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی بدن ایجاد شود، برخی از این تغییرات عبارتند از:
- بیماری آدیسون (نارسایی غدد فوق کلیوی در تولید هورمون)
- بیماری کوشینگ (وجود سطوح بالای کورتیکواستروئیدها در خون)
- پرکاری تیروئید(تیروئید بیش فعال)
- بارداری
- داروهای ضد بارداری خوراکی
دلایل محیطی هیپرپیگمانتاسیون
تیرگی پوست ممکن است بر اثر قرار گرفتن در معرض عوامل خارجی محیطی ایجاد شود، از جمله:
- نور خورشید
- مواد شیمیایی سمی(آرسنیک)
- دلایل دیگر هیپرپیگمانتاسیون یا لکه های پوستی
سایر دلایل تیرگی پوست عبارتند از:
- بیماری پوستی دیابتی (لک های قهوه ای روشن پوسته پوسته که به علت دیابت ایجاد می شوند)
- کک و مک
- هموکروماتوز
- تینهآ ورسیکالر
- یا کچلی تغییر دهندهی رنگ (Tinea versicolor)عفونت قارچی پوستی
- مالاسزیا فورفور
دلایل جدی یا کشندهی هیپرپیگمانتاسیون
در بعضی موارد، تیرگی پوست یا لکه های پوستی ممکن است نشانه ای از یک بیماری جدی یا حتی کشنده باشد. بیماری های زیر از این دسته اند:
- بیماری آدیسون (نارسایی غدد فوق کلیوی در تولید هورمون)
- هموکروماتوز (اختلال ناشی از وجود بیش از حد آهن در بدن)
عوامل خطر هیپرپیگمانتاسیون
قرار گرفتن در معرض آفتاب تولید ملانین را افزایش می دهد. هرچه، بیشتر در معرض تابش آفتاب باشید، خطر ابتلا به هیپرپیگمانتاسیون بیشتر می شود.
” صفحه اینستاگرام دکتر مهدی سبکتکین – لیزر جای جوش در تهران “
